Zuid-Holland is een pluriforme provincie. Van Katwijk tot Wassenaar, van het Westland tot Midden-Delfland: demografisch en cultureel zeer verschillende gemeenten lopen soms in elkaar over. Heterogene bevolkingsgroepen leven pal naast, en vaak dwars door elkaar heen.
Onderzoeksbureau RIGO zette met behulp van bestaande cijfers alle verschillen en overeenkomsten op een rij. Regionale verschillen in werk, opleiding en vermogen zijn (nog) niet alarmerend groot, maar de ingrediënten voor toenemende kloven zijn wel aanwezig. Armoede en isolement bestaan vooral in de steden onder (oudere) immigranten die geen (volledig) recht op AOW hebben of geen pensioen hebben opgebouwd en daardoor bijstand nodig hebben.
De onderwijsparticipatie is hoog onder jongeren in ‘groeigemeenten’ en in Delft en Leiden. Ze is laag (en neemt af) in plaatsen met veel hoogwaardige tuinbouw of visserij (Westland, Katwijk), niet toevallig ook gemeenten waar bovengemiddeld vaak op protestpartijen wordt gestemd. Het vermoeden bestaat dat veel jongeren hier gaan werken in plaats van studeren.
Het rapport concludeert dat de ruimtelijke verschillen tussen ‘can en cannot’ niet alleen worden bestendigd, maar dat er ook gerede kans bestaat dat deze groter worden. Of dit in de toekomst een risico vormt in termen van ‘inclusiviteit’, hangt mede af van ontwikkelingen op de arbeids- en woningmarkt.
Het rapport is ingezet voor een congres Slim Ruimtegebruik (in 2019) en wordt vaak aangehaald bij vervolgstudies naar inclusiviteit binnen Zuid-Holland.